HUZURSUZ BACAK SENDROMUNDA ...

ASTIM TEDAVİSİ

Tanım

Havayollarında kronik enflamasyon nedeni ile nöbet tarzı öksürük, nefes darlığı (dispne), göğüste tıkanma baskı hissi, hışıltılı solunum gibi şikâyetlerle kendini gösteren genellikle geri dönüşü olan ( reverzibl ) hava yolu kapanmaları (obstrüksiyon) ile karakterize bir hastalıktır.

Astım Atağı ise astım tanısı olan hastada nefes darlığı, göğüste sıkışma, hırıltılı solunum gibi şikâyetlerin ortaya çıkması ile birlikte soluk alıp verme fonksiyonlarının da bozulması ile seyreden bir süreçtir.

EPİDEMYOLOJİ

İnsanlık ve tıp tarihine dikkatli bakıldığında enfeksiyona bağlı hastalıklar azalırken, genetik ve kronik hastalıkların arttığı görülmektedir. Dünya geneline baktığımızda 70’li -80’li yıllarda %11-15’lerde olan astım oranı günümüze gelindiğinde %22-%35 civarlarına ulaşmış durumdadır (Kanada, ABD, Britanya, İrlanda, Avustralya).  Türkiye de çocuklarda erişkinlere kıyasen daha sık görülmektedir.

Buna rağmen az gelişmiş ülkelere baktığımızda, Etopyanın Jimma şehrinde yapılan bir araştırmada %3,6 civarında, kırsal kısımlarında ise nerede ise yok denecek derecede astım vakalarına rastlanmış.

Sonuç yaklaşık yüz yıl önce astım, haşimato, kalp damar hastalığı gibi çok nadir rastlanan hastalıklar bugün çığ gibi artış gösteriyorlar. ACABA NEDEN!!!

ETYOLOJİ / RİSK FAKTÖRLERİ

·         Su tüketimi azlığı ·         Sigara ·         Ev tozları ·         Evcil Hayvanlar ·         Küflü ortam ·         Hamam böcekleri ·         Meslek ·         Hava Kirliliği ·         Alerjen ·         Gastroözefagial Reflü ·         Egzersizle tetiklenebilir

·         Genetik yatkınlık ·         Ailede Astım Öyküsünün olması ·         Atopi ·         Psikolojik etken ·         Katkılı besinler ·         Temizlik malzemesi ·         Kozmetikler ·         Oda spreyleri ·         Obezite ·         İlaçlar ·         Hava değişimi

PATOFİZYOLOJİ

Klasik Yaklaşım:

Kesin Sebebi Belli Değil

Genel Görüşe göre, Doğuştan solunum yolları duyarlı kişilerde çevresel etkenlerinde tesiri ile bronş yüzey mukozasının ödemi ile birlikte belli bir süre ile nefes darlığı gelişmektedir.

 Dr.Ceyhun NURİ’nin Oluşum Mekanizmasına Bakış Açısı:

 Astım bağırsak doğal florasının bozulması sonucu oluşan kronik iltihabi bir hastalıktır.

 Solunum sisteminin anatomi ve fizyolojisine bakılacak olursa solunum yolları ağacın dallarını anımsatmakta ve bu dalların sonunda meyvesi olan yuvarlak alveol adlandırılan kesecikler bulunmaktadır. Bu alveollerin üzeri ince kapiller ( kılcal ) damarlarla kaplıdır. Yaşamın devamı için gerekli oksijen desteği işte bu kılcal damarlarda gerçekleşiyor, Oksijen(O2) alınıyor Karbondioksit (CO2) atılıyor.

Tabii ki alış veriş esnasında oksijenle birlikte burun kıllarının, hava yollarında ki salgıların durdurup temizleyemediği bir kısım zararlı maddelerde ( kimyasallar, alerjen, toksin, kozmetik kimyasallar, virüs, zararlı bakteriler vs. ) ulaşıyor alveol duvarına kadar. Normalde atılması gereken bu zararlı maddeler bir kısım işleyiş hataları yüzünden atılamaz ve yapışırlar kurumuş alveol duvarına. Bu maddeler çoğunlukla immün sistem öğeleri tarafından yok edilirler. Ama maruziyet süreklilik arz ederse immün sistem sürekli tepki gösterme eğilimi sergilemeye başlayacaktır. Ve kronik / müzmin iltihap ( enflamasyon ) ortamı oluşmaya başlayacaktır.

Alveol keseciklerin açık kalmasını sağlayan Kolesterol, Fosfolipid, LDL, HDL ve proteinden oluşan sürfaktan denen madde aslında doğuma yakın dönemde insan vücudunda üretimi başlayan bir vücut salgısıdır ve bu madde eksik olduğunda alveoller kapanır ve hava girişi, O2/CO2 değişim gerçekleşemez. Sürfaktan ayrıca bu keseciklerin savunmasında da rol oynar. Bütün vücut salgıları gibi bu maddenin de salgılanması ve doğru metabolik neticeler göstermesi için bir kısım şartlara ihtiyaç vardır. Bu şartları şu şekilde özetlememiz mümkündür.

Evvela sıvıların akışkanlığını sağlayan içeriklerinde ki su miktarlarıdır. Su miktarı azaldıkça sıvılar koyulaşır (Böbreklerde taş oluşumu, kan pıhtılaşması, safra taşları vs.). Alveolleri de dal ucunda asılı olan elmaya benzetirsek elma suyunu kaybettikçe buruştuğu gibi alveollerde yüzey sıvılarını kaybettikçe kollabe ( kapanır) olur. Ayrıca sigara tüketimi, Pulmoner arterlerin( Solunum sisteminde kan dolaşımını sağlayan damarlar) tıkanması, bir kısım mesleki maruziyetler ( Boyacı, Madenci vs.) Surfaktan seviyesini hızla düşürürler.

Bu maddenin yapısını, salgısını ve işleyişini ayarlayan mekanizmalar o hücrelerin genetik programına göre çalışır ( DNA, RNA) . Aldığımız her gıda bizim genetik yapımıza tesir ediyor. İçtiğimiz suyun kalitesi, gıdalarda ki katkı maddesi, gıdaların rafine edilmesi. Gıdalarla vücuda alınan yeni genetik kodlamalar hücrelerin DNA’sının değişmesine sebep oluyorlar. DNA değişince üretilen protein, enzimler değişmeye başlar. Protein değişince yapı, enzim değişince metabolik tepkimeler değişir. Örneğin rafine edilmiş pirinç tanesinin taşıdığı mikroRNA dolaşımda ki LDL kolesterolün hem yapısını hem de miktarının değişmesine neden oluyor. Alveol keseciğimizde ki sürfaktanın yapısında ki LDL kolesterol %90 dolaşımda ki LDL’ye bağlı olduğu için onun da yapısı değişmeye başlar. Neticede hava değişiminin yaşandığı kesecikler kapanmaya, buraya kadar gelen zararlı gazlara ve zararlı bakteri ve virüslere karşı savunma yetersiz kalmaya başlar.

Diğer oluşum mekanizmalarına bakacak olursak:

Artan ilaç sanayi sektörüne rağmen astım azalmadığı gibi hızla artıyor. Sanayileşmiş ülkelerde çığ gibi büyüme gözükürken, gelişmekte olan ülkelerde görülme sıklığı sınırlı kalmaktadır. Son bir asırda neler değişime uğradı ki bu artış görülmekte? Ülkeler arasında ki bu farklar astımın gelişmesinde ki asıl nedenlerin çevre değişikliği olduğunu akla getirmektedir. Son elli yılda özellikle dünyanın globalleşmesi ile birlikte çevresel faktörler özellikle gıdalarımız doğallığını kaybederek tahrip edilmeye başlandı. Değişen diyetimize bir göz attığımızda görürüz ki beslenmemizden atalarımızın kuyruk yağı, tereyağı, anne sütü, ev yoğurdu, kefir, taze sebze/meyve, D vitamini(Güneşe maruziyet),  kaya tuzu gibi gıdalar çıkmış, onların yerini dondurulmuş gıdalar, hormonla beslenen tavuklar, rafine ürünler, şekerlemeler, rafine tuz almış. Çoğunlukla normal olan doğumların yerini %80 artış ile sezaryen doğumlar almış.

İşte bu Sezaryen doğumlar, sık antibiyotik kullanımı, bağırsak florasının kaybına yol açan beslenme hataları ( hazır, karışık, katkılı gıdalar, hazmedilmemiş gıdalar), sigara, asitli içecekler, su tüketiminin azalması bağırsak mikroflorasının tahribatını netice verir, bunu bağırsak yüzeyinde etkin olan immün dengenin ( Th2/Th1 arasında ki oran Th2 yönünde değişir) bozulması izle. Sonuçta bağırsak koruma duvarı ortadan kalkar. Yapılan bir hayvan çalışmasında görülen şudur ki hayatlarında antijen (toksinle) ile ilk kez karşılaşılan farelerin bağırsak biyolojik canlı yaşam örtüsü (probiyotik bakteriler) bozuk ise solunum problemleri görülürken, sağlık bir bağırsak mikroflorasına sahip farelerde ise her hangi bir solunum sıkıntısı yaşanmıyor.

İşte bu bağırsak sızdırmazlık duvarı bozulunca vücudumuza hızlı ve yoğun yabancı alerjen ve zararlı aminoasit parçacıkları girmeye başlar. Karaciğer ve savunma ( immün) sistemi bu alerjen ve toksinleri yok etmek için hızla aktive olur. Bu maruziyet süreklilik arz ettiğinde immün sistemde aktivasyon gereksiz aşırı tepkiye dönüşmeye başlar. Ve otoimmün tepki başlar ( giren aminoasitlere karşı başlayan normal cevap, kendi yapımızda ki aminoasitlere karşıda oluşmaya başlar). Enflamasyon ve iltihap oluşumu kontrolden çıkar.

Astımda ki oluşan iltihabı biraz daha yakından görelim. Normalde bebek anne karnında iken (intrauterin dönem) fetüste bağışıklık sisteminin önemli ögesi Th2 hücreleridir, doğumdan sonra doğal fizyolojik bağırsak örtüsünün oluşması ile Th2 gerilemeye başlar Th2/Th1 arasında denge sağlanır. Ancak insanın hataları yüzünden Th2 artışı tekrar olunca iltihabi süreç tetiklenir. Th2, makrofaj ve NK’i aktive eder (IFN-gama, TNF-alfa, IL2 salınımı olur). Th1 ise IgE, bazofil, eozinofil, mast hücreleri gibi immün sistem ögelerini aktive eder.(IL4,IL5,IL9,IL13). Netice de bunlar iltihabı artırıcı bir kısım maddelerin üretimini artırırlar( II.Grup Prostaglandinler, IV.Grup Lökotrienler). Bu maddeler damar geçirgenliğini artırır ve düz kasları kasarlar. Bütün bu olaylar damarların ve hava yollarının (bronş) kasılmasına neden olur (vazokonstriksiyon, bronkokonstriksiyon).

İşte astım böyle bir uzun süren iltihabi (enflamayonun) sürecin neticesidir. Netice de hava dolması gereken alveol kesecikleri iltihabi sıvı ile dolup şişmeye başlar(ödem). İnsan kendi eli ve isteği ile ürettiği iltihabının içerisinde BOĞULMA sürecine girer.

Suyu azalan hücre tıpkı cildiniz de ki, toprakta ki kuruma çatlama gibi kurumaya bozulmaya başlar. Böyle bir hücre içerisinde Ph dengesi 7,35-7,45 aralığından asit yönünde kaymaya başlar. Suya bağımlı iyon porları kapanır. İçeri girmesi ve çıkması gereken bir kısım maddelerin geçişi durur (Na, K, Ca, Metabolik artıklar). Osmoz durur ve hücre ölür. Nörolojik aktivite bu ölü hücre topluluğunu ortadan kaldırmak için immünstimülasyon yönünde nörotransmiter salınımına başlar. Bağışıklık sistemi uyarılır (Lökotrien, NK, Th, Lenfosit, Histamin vs.). Sonuç SEN SU İÇMEDİĞİN İÇİN hücre ölür, beyin yanlış komut verir, bağışıklık sistemi sağa sola saldırmaya başlar, gereksiz iltihap artar. Ve birçok hastalığın süreci başlar.

TANI

 Tanıya yaklaşımda ilk kural hastanın detaylı sorgulanması (anamnez) ve hiç detay atlanmadan fizik muayenenin gerçekleştirilmesidir. Anamnezde göğüste baskı hissi, hışıltılı solunum, öksürük nöbetlerinin olması gibi belirtilerinin tespiti ile tanı konabilir. Hasta belirtileri günün farklı saatlerinde, yılın farklı mevsimlerinde değişkenlik gösterebilir.

 Astımın Karakteristik Semptomları (Belirtileri):

 ·         Öksürük Nöbetleri

·         Nefes Darlığı ·         Göğüste baskı ·         Hışıltılı Solunum ·         Belirtilerin Tekrarlayıcı olması ·         Belirtiler daha çok gece veya sabaha karşı görülüyor

·         Belirtiler kendiliğinden geçe bileceği gibi destekte gerekebilir ·         Tetikleyici etkenlerin varlığı ·         Morarma (Siyanoz) ·         Çarpıntı / Kalp Hızının Artması

 Tanı değeri taşıyan testler ise tanı konduktan sonra tanıyı destekler niteliğindedir.

• Solunum Fonksiyon Testleri
• Akciğer Grafisi

 AYRICI TANI

 Astım İle Karışabilecek Hastalıklar

·         KOAH ·       Obliteratif Bronşiolit ·         Bronşektazi ·         Kistik Fibrozis ·         Kronik Rinosinüzit

·         ACE Blokerleri ile oluşan Öksürük ·         Sol Kalp Yetmezliği ·         Reaktif Hava Yolu Disfonksiyonu Sendromu ·         Gastroözofagial Reflü

TEDAVİ

Klasik Tedavi Yaklaşımı

HASTALIĞI BİTİREN TEDAVİ YOK!!!

 Tedaviden beklenti: Semptomları önleyerek normal günlük yaşantının sürdürülmesinin sağlanması.

Bu amaçla kullanılan ilaçlar:

·         Kortikosteroid ·         Beta-2 agonistleri ·         Teofilin

·         Lökotrien reseptör antagonistleri ·         Anti IgE ·         Antikolinerjikler

NOT: Bütün Tedavi Yaklaşımı bağışıklık sisteminin ve vücudun fizyolojik süreçlerinin baskılanması üzerine kurgulanmış.

Dr.Ceyhun NURİ’nin Tedaviye Yaklaşımı:

HASTALIK TAMAMEN BİTECEKTİR!!!

 Birinci Kural Vücut Tepkileri Baskılanmayacak. Aşırı Tepkiye sebep olan nedenler düzeltilecek ( Yardımcı Th2 hücrelerin aşırı bir şekilde uyarılmasının önlenmesi tedavide ana hedeflerden birisidir. Ayrıca düzenleyici (Regülatör) T hücrelerin salgıladıkları antienflamatuar maddeler (IL -10, TGF-Beta) yardımcı Th2 hücrelerin baskılanmasına neden olarak iltihabi süreci azaltıp alerjik tepkiyi durdururlar).

Bu amaçla yapılması gerekenler:

1. Alevlenmeyi artıran beslenme şeklinden hızla uzaklaşılmalı
2. Bağırsak ve Karaciğer sisteminin düzenlenmesine yardımcı olacak programa başlanmalı
3. Tespit edilen eksiklikler idame edilecek ( D vit, Demir, B12 vit vs. )
4. Sistemlerin ve genetik bilgi akışının tedavisine başlanacak ( Fitoterapötik reçeteler)
5. Bedenin alerjen ve toksin yükü azaltılmalı ( Hacamat, Ozon uygulaması vs.)

Tedavide ki hedefimizi şu şekilde de toparlayabiliriz

I.Sistemlerin, neticede vücudun Detoksifikasyonu (Temizlenmesi)

II.Sistemlerin Rejenerasyonu (Tamiri)

III.Genetik Bilgi Akışının Sağlanması (DNA Tamiri)

DR.CEYHUN NURİ’nin TAVSİYELERİ:

• Siyah Çay Tüketimi Mutlaka azaltılmalı. Günde üç bardaktan fazla tüketimi şikâyetleri alevlendirebilir.
• Bağırsak florasının canlanması için normal doğuma öncelik verilmeli. Çocuk emzirilmesi 2 yaşına kadar sürdürülmeli.
• Probiyotik beslenmeye ağırlık verilmeli (Yoğurt, Kefir). Alfa-1 Antitripsin, Tümör Nekroze Edici Faktör seviyelerini aşağı çekerek bağırsaktaki iltihabı baskılamaya yardımcı olur. Sekretuvar IgA üretimini artırarak bağırsak yüzey savunmasının artmasına neden olur. Ayrıca Probiyotikler salgıladıkları bir kısım enzimlerle (proteaz) bağırsakta protein sindirimine katkıda bulundukları için immün sistemi uyaran antijen oluşumunu azaltırlar.
• Omega 3 (Balık Yağı) tüketimi %40- 45 düzeylerinde astım riskini azaltıyor. Kronik iltihabi hastalık nedeni ile şikâyetleri olan hastalara EPA+DEPA toplamı 2,5 gr olacak şekilde günlük tüketim sağlasınlar.
• Zerdeçal astım nöbetlerini önlemede çok etkindi. Günlük iki kez 1-2 tatlı kaşığı öğütülmüş formda öneriyoruz.
• Resveratrol denen madde içeren Üzüm Çekirdeği dekzametazon dan (Kortikosteroid) daha etkin bir şekilde astım hastalarında olumlu yönde etki ediyor. Günde 1-2 tatlı kaşığı öğütülmüş şekilde öneriyoruz.
• Fındık Tüketilmeli. İçerisindeki Magnezyum sayesinde hava yollarında ki kasların gevşemesini sağlar (Bronkospazm).
• Zeytinyağı tüketimini artırmalı. İçerisinde ki E vitamini vücut savunma tepkisini normalleştirerek (IgE artışını ve Lökotrienleri inhibe ederek) hava yollarında ki spazmı (bronkospazm) çözmeye yardım eder

VERİLECEK TAVSİYELER BU YAZIYA SIĞMAYACAK KADAR ÇOKTUR.

Dr. Ceyhun NURİ
Daha fazla bilgi için lütfen iletişim bilgilerimizden bize ulaşın.

YENİ EKLENEN YAZI: Akupunktur ve Astım Tedavisi 

KAYNAKLAR

 1.Worldwide variations in the prevalence of asthma symptoms: the International Study of Asthma and Allergies in Childhood (ISAAC). Eur Respir J 1998; 12: 315–35.

2.Yemaneberhan H, Bekele Z, Venn A, Lewis S, Parry E, Britton J. Prevalence of wheeze and asthma in relation to atopy in urban and rural Ethiopia. Lancet 1997;350:85-90

3.Demir AU, Karakaya G, Bozkurt B, Sekerel BE, Kalyoncu AF. Asthma and allergic diseases in schoolchildren: third cross-sectional survey in the same primary school in Ankara, Turkey. Pediatr Allergy Immunol. 2004;15(6):531-8.

4.Mickleborough TD, Lindley MR,Ionescu AA, Fly AD. Protective effect of fish oil supplementation on exercise-induced bronchoconstriction in asthma. Chest. 2006;129(1):39-49

5.Mannino DM, Homa DM, Pertowski CA et al. Surveillance for asthma – United States, 1960–1995. MMWR CDC Surveill Summ 1998; 47: 1–27. Beasley R, Crane J, Lai CK, Pearce N. Prevalence and etiology of asthma. J Allergy Clin Immunol 2000; 105: S466–72. Burney PG, Luczynska C, Chinn S, Jarvis D. The European Community Respiratory Health Survey. Eur Respir J 1994; 7: 954–60. Asher MI, Keil U, Anderson HR et al.International Study of Asthma and Allergies in Childhood (ISAAC): rationale and methods. Eur Respir J 1995; 8: 483–91. McKeever TM, Britton J. Diet and asthma. Am J Respir Crit Care Med. 2004; 170(7):725-9.

6.Noverr MC, Huffnagle GB. The microflora hypothesis of allergic diseases. Clin Exp Allergy. 2005;35(12):1511-20. Rook GA, Brunet LR. Old friends for breakfast. Clin Exp Allergy 2005; 35: 841–2 Fanaro S, Chierici R, Guerrini P, Vigi V. Intestinal microflora in early infancy: composition and development. Acta Paediatr 2003; 91 (Suppl.): 48–55

7.Noverr MC, Huffnagle GB. The microflora hypothesis of allergic diseases. Clin Exp Allergy. 2005;35(12):1511-20.

Kalliomaki M, Salminen S, Arvilommi H, Kero P, Koskinen P, Isolauri E. Probiotics in primary prevention of atopic disease: a randomised placebo-controlled trial. Lancet 2001; 357(9262): 1076-9.

Message SD, Johnston SL. Viruses in asthma. Br. Med. Bull. 2002; 61(1): 29-43.

8.Hall G, Houghton CG, Rahbek JU, Lamb JR, Jarman ER. Suppression of allergen reactive Th2 mediated responses and pulmonary eosinophilia by intranasal administration of an immunodominant peptide is linked to IL-10 production. Vaccine 2003; 21: 549–61. Takabayashi K, Libet L, Chisholm D, Zubeldia J, Horner AA. Intranasal immunotherapy is more effective than intradermal immunotherapy for the induction of airway allergen tolerance in Th2-sensitized mice. J Immunol 2003; 170: 3898–905. Akbari O, Stock P, DeKruyff RH, Umetsu DT. Role of regulatory T cells in allergy and asthma. Curr Opin Immunol 2003; 15: 627–33.

Herrick CA, Bottomly K. To respond or not to respond: T cells in allergic asthma. Nat Rev Immunol 2003; 3: 405–12.

9.Noverr MC, Falkowski NR, McDonald RA, Huffnagle GB. The development of allergic airway disease in mice following antibiotic therapy and fungal microbiota increase: role of host genetics, antigen and IL-13. Infect Immun 2005; 73: 30–8.

10.Bjorksten B, Naaber P, Sepp E, Mikelsaar M. The intestinal microflora in allergic Estonian and Swedish 2-year-old children. Clin Exp Allergy 1999;29:342–6
Bjorksten B, Sepp E, Julge K,Voor T,Mikelsaar M. Allergy development and the intestinal microflora during the first year of life. J Allergy Clin Immunol 2001; 108: 516–20
Bottcher MF, Nordin EK,Sandin A,Midtvedt T,Bjorksten B.Microflora-associated characteristics in faeces from allergic and nonallergic infants. Clin Exp Allergy 2000; 30: 1590–6
Kalliomaki M, Kirjavainen P, Eerola E, Kero P, Salminen S,Isolauri E.Distinct patterns of neonatal gut microflora in infants in whom atopy was and was not developing. J Allergy Clin Immunol 2001; 107: 129–34.
Kirjavainen PV, Apostolou E, Arvola T, Salminen SJ, Gibson GR, Isolauri E. Characterizing the composition of intestinal microflora as a prospective treatment target in infant allergic disease. FEMS Immunol Med Microbiol 2001; 32: 1–7.
Kirjavainen PV, Arvola T, Salminen SJ, Isolauri E. Aberrant composition of gut microbiota of allergic infants: a target of bifidobacterial therapy at weaning? Gut 2002; 51: 51–5.
Adlerberth I, Carlsson B, de Man P et al. Intestinal colonization with Enterobacteriaceae in Pakistani and Swedish hospital-delivered infants. Acta Paediatr Scand 1991; 80: 602–10.

11.KalliomakiM,SalminenS,PoussaT,ArvilommiH,Isolauri E.Probiotics and prevention of atopic disease: 4-year follow-up of a randomised placebo-controlled trial. Lancet2003;361: 1869–71
Lodinova-Zadnikova R, Cukrowska B, Tlaskalova-Hogenova H. Oral administration of probiotic Escherichia coli after birth reduces frequency of allergies and repeated infections later in life (after 10 and 20 years). Int Arch Allergy Immunol 2003; 131: 209–11.
Viljanen M, Savilahti E, Haahtela T et al. Probiotics in the treatment of atopic eczema/dermatitis syndrome in infants: a double-blind placebo-controlled trial. Allergy 2005; 60: 494–500.
Bjorksten B. Evidence of probiotics in prevention of allergy and asthma. Curr Drug Targets Inflamm Allergy. 2005;4(5):599-604.

Isolauri E, Arvola T, Sütas Y, Salminen S. Probiotics in the management of atopic eczema. Clin Exp Allergy 2000; 30: 1605-10

Majamaa H, Isolauri E. Probiotics: a novel approach in the management of food allergy. J Allergy Clin Immunol 1997; 99: 179-85

Osenfeldt V, Benfeldt E, Dam Nielsen S et al. Effect of probiotic lactobacillus strains in children with atopic dermatitis. J Clin Allergy 2003;111:389-95

Kirjavainen PV, Salminen SJ, Isolauri E. Probiotic bacteria in the management of atopic disease: underscoring the importance of viability. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2003; 36: 223–7.

12.Rosenfeldt V, Benfeldt E, Nielsen SD et al. Effect of probiotic Lactobacillus strains in children with atopic dermatitis. J Allergy Clin Immunol 2003; 111: 389–95.

Kalliomaki M, Salminen S, Arvilommi H, et al. Probiotics in primary prevention of atopic disease: a randomised placebo-controlled trial. Lancet 2001; 357: 1076-1079.

13.Rumsaeng V, Metcalfe DD: Asthma and food allergy. Nutr Rev1998; 56 :S153 –S160

Novembre E, de Martino M, Vierucci A: Foods and respiratory allergy.J Allergy Clin Immunol 1988; 81 :1059 –1065.

Bernaola G, Echechipia S, Urrutia I, Fernandez E, Audicana M, Fernandez de Corres L. Occupational asthma and rhinoconjunctivitis from inhalation of dried cows milk caused by sensitization to alpha-lactalbumin. Allergy 1994; 49 :189 –191

Senti G, Leser C, Wal JM, Bernard H, Wüthrich B: Severe asthma and anaphylaxis in a cow’s milk-allergic patient. Sheep’s, goat’s or horse’s milk as an alternative for milk-protein-allergic persons. Allergologie 2002; 25 :333 –337.

Rancé F, Dutau G: Asthme et allergies alimentaires: à propos de 163 observations pédiatriques. Arch Péd 2002; 9 (Suppl 3):402S –407S, .

Wüthrich B: Zur Nahrungsmittelallergie. Häufigkeit der Symptome bei 402 Patienten— Kuhmilchallergie — Nahrungsmittel und Neurodermitis atopica.Allergologie 1993;16 :280 –287.

Nagel G, Linseisen J: Dietary intake of fatty acids, antioxidants and selected food groups and asthma in adults.Eur J Clin Nutr 2005; 59:8 -15

Haas F, Bishop MC, Salazar-Schicchi J, Axen KV, Lieberman D, Axen K: Effect of milk ingestion on pulmonary function in healthy and asthmatic subjects. J Asthma 2001; 28 :349 –355

14.Demir AU, Karakaya G, Bozkurt B, Sekerel BE, Kalyoncu AF. Asthma and allergic diseases in schoolchildren: third cross-sectional survey in the same primary school in Ankara, Turkey. Pediatr Allergy Immunol. 2004;15(6):531-8.

15.Wuthrich B, Schmid A, Walther B, Sieber R. Milk Consumption Does Not Lead to Mucus Production or Occurrence of Asthma J. Am. Coll. Nutr., December 1, 2005; 24(suppl_6): 547S – 555S.
Haas F, Bishop MC, Salazar-Schicchi J, Axen KV, Lieberman D, Axen K: Effect of milk ingestion on pulmonary function in healthy and asthmatic subjects. J Asthma 1991; 28 :349 –355

16.Nguyen M. Effect of cow milk on pulmonary function in atopic asthmatic patients.Ann Allergy Asthma Immunol  1997;79: 62 –64

17.Woods RK, Weiner JM, Abramson M, Thien F, Walters EH. Do dairy products induce bronchoconstriction in adults with asthma?J Allergy Clin Immunol 1998; 101 :45 –50

18.Mallet E, Henocq A. Long-term prevention of allergic diseases by using protein hydrolysate formula in at-risk infants. J Pediatr 1992; 121: s95-s100.

19.Gdalevich M, Mimouni D,Mimouni M. Breast feeding and the risk of bronchial asthma in childhood: a systematic review with meta-analysis of prospective studies. J Pediatr2001; 139: 261-266

20.McKeever TM, Lewis SA, Smith C et al. Early exposure to infections and antibiotics and the incidence of allergic disease: a birth cohort study with the West Midlands General Practice Research Database. J Allergy Clin Immunol 2002; 109: 43–50.Farooqi IS, Hopkin JM. Early childhood infection and atopic disorder. Thorax 1998; 53: 927–32.
Droste JH, Wieringa MH, Weyler JJ, Nelen VJ, Vermeire PA,Van Bever HP.Does the use of antibiotics in early childhood increase the risk of asthma and allergic disease? Clin Exp Allergy 2000; 30: 1547–53
Wickens K, Pearce N, Crane J, Beasley R. Antibiotic use in early childhood and the development of asthma. Clin Exp Allergy 1999; 29: 766–71.
Eldeirawi K, Persky VW. History of ear infections and prevalence of asthma in a national sample of children aged 2 to 11 years: the Third National Health and Nutrition Examination Survey, 1988 to 1994. Chest 2004; 125: 1685–92.
21.Black, PN, Sharpe, S Dietary fat and asthma: is there a connection? Eur Respir J 1997;10,6-12

22.Simopoulos, AP Omega-3 fatty acids in inflammation and autoimmune diseases. J Am Coll Nutr 2002;21,495-505

23.Peat JK, Hodge L, Salome CM and Woolcock AJ. Dietary fish intake and asthma in children. Am J Respir Crit Care Med 1995;151 (supp 1): A469.
Arm JP, Horton CE, Spur BW, Menica-Huerta JM, Lee TH, The effects of dietary supplememtation with fish oil lipids on the airways response to inhaled allergen in bronchial asthma. Am Rev Respir Dis 1989;139:1395–1400. J Dry and D Vincent, Effect of a fish oil diet on asthma: results of a 1-year double blind study. Int Arch Allergy Immunol 1991;95:156–7. C M Kirsch, D G Payan and MY S Wong, Effect of eicosapentaenoic acid in asthma. Clin Allergy 1988;18:177–187.
Stenius-Aarniala B, Aro A, Hakulinen A,Ahola I, Seppaelae E, Vapaatalo H, Evening primose oil and fish oil are ineffective as supplementary treatment of bronchial asthma. Ann Allergy1989;62:534–537
Arm JP, Horton CE, Mencia-Huerta JM, Effect of dietary supplementation with fish oil lipids on mild asthma. Thorax 43 (1988), pp. 84–92.
FC K Thien FCK, J M Mencia-Huerta JM and T H Lee TH, Dietary fish oil effects on seasonal hay fever and asthma in pollen-sensitive subjects. Am Rev Respir Dis 1993;147:1138–1143.
L Hodge, C M Salome, J M Hughes, D Liu-Brennan, J Rimmer, M Allman, D Pang, C Armour and A J Woolcock, Effect of dietary intake of omega-3 and omega-6 fatty acids on severity of asthma in children. Eur Respir J 11 (1998), pp. 361–365.
Picado C, Castillo JA, Schinca N, Effects of a fish oil enriched diet on aspirin intolerant asthmatic patients: a pilot study. Thorax1988;43:93–97.
Takemura Y, Sakurai Y, Honjo S, Tokimatsu A, Gibo M, Hara T, Kusakari A, Kugai N.The relationship between fish intake and the prevalence of asthma: the Tokorozawa childhood asthma and pollinosis study. Prev Med. 2002 Feb;34(2):221-5.

24.Laitinen, LA, Laitinen, A, Haahtela, T, et al Leukotriene E4 and granulocytic infiltration into asthmatic airways. Lancet 1993;341,989-990

Thien, FC, Hallsworth, MP, Soh, C, et al Effects of exogenous eicosapentaenoic acid on generation of leukotriene C4 and leukotriene C5 by calcium ionophore-activated human eosinophils in vitro. J Immunol 1993;150,3546-3552

Brightling, CE, Ward, R,Woltmann, GT, et al Induced sputum inflammatory mediator concentrations in eosinophilic bronchitis and asthma. Am J Respir Crit Care Med 2000;162,878-882

Calder, PC, Grimble, RF Polyunsaturated fatty acids, inflammation and immunity. Eur J Clin Nutr 2002;56(suppl 3),S14-S19 Moser, R, Schleiffenbaum, B, Groscurth, P, et al Interleukin 1 and tumor necrosis factor stimulate human vascular endothelial cells to promote transendothelial neutrophil passage. J Clin Invest 1989;83,444-455

25.Lee, TH, Hoover, RL, Williams, JD, et al Effect of dietary enrichment with eicosapentaenoic and docosahexaenoic acids on in vitro neutrophil and monocyte leukotriene generation and neutrophil function. N Engl J Med 1985;312,1217-1224

Endres, S, Ghorbani, R, Kelley, VE, et al The effect of dietary supplementation with n-3 polyunsaturated fatty acids on the synthesis of interleukin-1 and tumor necrosis factor by mononuclear cells. N Engl J Med 1989;320,265-271

Laitinen, LA, Laitinen, A, Haahtela, T, et al Leukotriene E4 and granulocytic infiltration into asthmatic airways. Lancet 1993;341,989-990

Thien, FC, Hallsworth, MP, Soh, C, et al Effects of exogenous eicosapentaenoic acid on generation of leukotriene C4 and leukotriene C5 by calcium ionophore-activated human eosinophils in vitro. J Immunol 1993;150,3546-3552

Brightling, CE, Ward, R, Woltmann, GT, et al Induced sputum inflammatory mediator concentrations in eosinophilic bronchitis and asthma. Am J Respir Crit Care Med 2000;162,878-882

Kirsch, CM, Payan, DG, Wong, MY, et al Effect of eicosapentaenoic acid in asthma. Clin Allergy 1988;18,177-187

Payan, DG, Wong, MY, Chernov-Rogan, T, et al Alterations in human leukocyte function induced by ingestion of eicosapentaenoic acid. J Clin Immunol 1986;6,402-410

Broughton, KS, Johnson, CS, Pace, BK, et al Reduced asthma symptoms with n-3 fatty acid ingestion are related to 5-series leukotriene production. Am J Clin Nutr 1997;65,1011-1017

Arm JP,HortonCE,SpurBW,et al The effects of dietary supplementation with fish oil lipids on the airways response to inhaled allergen in bronchial asthma. Am Rev Respir Dis 1989;139,1395-1400

Hodge L,Salome,CM,Hughes JM,et al Effect of dietary intake of omega-3 and omega-6 fatty acids on severity of asthma in children. Eur Respir J 1998;11 361-365

Calder, PC, Grimble, RF Polyunsaturated fatty acids, inflammation and immunity. Eur J Clin Nutr 2002;56(suppl 3),S14-S19

Moser, R, Schleiffenbaum, B, Groscurth, P, et al Interleukin 1 and tumor necrosis factor stimulate human vascular endothelial cells to promote transendothelial neutrophil passage. J Clin Invest 1989;83,444-455

Lee TH, Hoover RL, Williams JD, et al Effect of dietary enrichment with eicosapentaenoic and docosahexaenoic acids on in vitro neutrophil and monocyte leukotriene generation and neutrophil function. N Engl J Med 1985;312,1217-1224

Endres S, Ghorbani R, Kelley VE, et al The effect of dietary supplementation with n-3 polyunsaturated fatty acids on the synthesis of interleukin-1 and tumor necrosis factor by mononuclear cells. N Engl J Med 1989;320,265-271

26.Mickleborough TD,Lindley MR, Ionescu AA,Fly AD.Protective effect of fish oil supplementation on exercise-induced bronchoconstriction in asthma. Chest. 2006;129(1):39-49

27.Ram A,Das M,Ghosh B. Curcumin attenuates allergen-induced airway hyperresponsiveness in sensitized guinea pigs.Biol Pharm Bull.2003 Jul;26(7):1021-4

28.Kobayashi T, Hashimoto S, Horie T. Curcumin inhibition of Dermatophagoides farinea-induced interleukin-5 (IL-5) and granulocyte macrophage-colony stimulating factor (GM-CSF) production by lymphocytes from bronchial asthmatics. Biochem Pharmacol. 1997 1;54(7):819-24.

29.Egan ME, Pearson P, Weiner SA, Rajendran V, Rubin D, Glöckner-Pagel J, Canny S, Du K,Lukacs GL,Caplan MJ. Curcumin, a Major Constituent of Turmeric, Corrects Cystic Fibrosis Defects Science, 2004; 304:600-602 .Fischer H, Schwarzer C, Illek B. Vitamin C controls the cystic fibrosis transmembrane conductance regulator chloride channel.Proc Natl Acad Sci U S A. 2004 Mar 9;101(10):3691-6.

30.Bengtsson A, Lundberg M, Avila-Carino J, Jacobsson G, Holmgren A, Scheynius A. Thiols decrease cytokine levels and down-regulate the expression of CD30 on human allergen-specific T helper (Th) 0 and Th2 cells. Clin. Exp. Imunol. 2001; 123(3): 350-60

31.Culpitt SV, Rogers DF, Fenwick PS, et al. Inhibition by red wine extract, resveratrol, of cytokine release by alveolar macrophages in COPD. Thorax. 2003;58(11):942-6.

Donnelly LE, Newton R, Kennedy GE et al, Anti-inflammatory effects of resveratrol in lung epithelial cells: molecular mechanisms  Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol 287: L774-L783, 2004

32.Durlach J. Magnesium depletion, magnesium deficiency, and asthma. Magnesium Res 1995;8: 403-5.

Okayama H,Aikawa T,Okayama M, Sasaki H,Mue S,Takishima T:Bronchodilating effect of magnesium sulfate in bronchial asthma. JAMA 257:1076-1078, 1988

Mathew R, Altura BM: The role of magnesium in lung diseases: asthma, allergy and pulmonary hypertension. Magnes Trace Elem 10:220-228, 1991-92

33.Fogarty A, Lewis S, Scrivener S, Antoniak M, Pacey S, Pringle M, Britton J. Oral magnesium and vitamin C supplements in asthma: a parallel group randomised placebo-controlled trial. Clin Exp Allergy 2003;33:1355–9.

62. Britton, I. Pavord, K. Richards, A. Wisniewski, A. Knox, S. Lewis, A.E. Tattersfield and S. Weiss, Dietary magnesium, lung function, wheezing, and airway hyperreactivity in a random adult population sample, Lancet 1994; 344:357–62.

34.Landon RA, Young EA. Role of magnesium in regulation of lung function. J Am Dietet Assoc 1993;93:674-677.

Ishizuka J, Bold RJ, Towsend Jr CM, Thompson JC: In vitro relationship between magnesium and insulin secretion. Magnes Res1994; 7 :17 –22

Paolisso G, Sgambato S, Passariello N, Giugliano D, Scheen A, D’Onofrio F, Lefebvre PJ: Insulin induces opposite changes in plasma and erythrocyte magnesium concentr in normal man.Diabetologia 1986; 29 :644 –7.

35.Rowe BH, Bretzlaff JA, Bourdon C, Bota GW, Camargo CA Jr . Intravenous magnesium sulfate treatment for acute asthma in the emergency department: a systematic review of the literature, Ann Emerg Med 2000;36:181–190.

36.Alter HJ, Koepsell TD, Hilty WM. Intravenous magnesium as an adjunct in acute bronchospasm: a meta-analysis, Ann Emerg Med 2000;36:191–7.

37.Rowe BH, Camargo CA Jr; Multicenter Airway Research Collaboration (MARC) Investigators. The use of magnesium sulfate in acute asthma: rapid uptake of evidence in North American emergency departments..J Allergy Clin Immunol. 2006 Jan;117(1):53-8.

38.Carey OJ, Locke C, Cookson JB. Effect of alterations of dietary sodium on the severity of asthma in men. Thorax. 1993;48(7):714-8.

Medici TC, Schmid AZ, Hacki M, Vetter W. Are asthmatics salt-sensitive? A preliminary controlled study. 1993; Chest 104:1138-1143

Tribe RM, Barton JR, Poston L, Burney PG (1994) Dietary sodium intake, airway responsiveness, and cellular sodium transport. Am J Respir Crit Care Med 149:1426-1433

Burney P. A diet rich in sodium may potentiate asthma. Epidemiologic evidence for a new hypothesis. Chest 1987; 91:143S-148S

Javaid A, Cushley MJ, Bone MF (1988) Effect of dietary salt on bronchial reactivity to histamine in asthma. BMJ 297:454

Mickleborough TD,Cordain L,Gotshall RW,Tucker A. A low sodium diet improves indices of pulmonary function in exercise-induced asthma. J Exerc Physiol 2000;3:46-54

39.Mickleborough TD,Gotshall RW,Kluka EM,Miller CW,Cordain L.Dietary chloride as a possible determinant of the severity of exercise-induced asthma. Eur J Appl Physiol. 2001;85(5):450-6

40.Andreadis AA , Hazen SL, Comhair SAA,Erzurum SC.  Oxidative and nitrosative events in asthma.  Free Radical Biology and Medicine 2003;3:213-225

Shaheen SO, Sterne JAC, Thompson RL, et al. Dietary antioxidants and asthma in adults. Am J Crit Care Med 2001;164:1823–8.

Gordon GR, et al. A trial of antioxidants n-acetylcysteine and procysteine in acute respiratory distress syndrome. Chest 1997:112;164-72.

Corradi M,Montuschi P,Donnelly LE,Pesci A,Kharitonov SA,Barnes PJ.Increased nitrosothiols in exhaled breath condensate in inflammatory airway diseases.Am. J.Respir.Crit.Care Med. 2001 Mar;163(4): 854-8

Gilliland, FD, Berhane, KY, Li, YF, et al Children’s lung function and antioxidant vitamin, fruit juice and vegetable intake. Am J Epidemiol 2003;158,576-584

41.Centanni S, Santus P, Di Marco F, Fumagalli F, Zarini S, Sala, A. The potential role of tocopherol in asthma and allergies: modification of the leukotriene pathway. BioDrugs 2001; 15(2): 81-6.

Fogarty A, Lewis S, Weiss S, Britton J. Dietary vitamin E, IgE concentrations, and atopy. Lancet 2000 Nov 4; 356(9241): 1573-4.

42.Vural H, Uzun K. Serum and red blood cell antioxidant status in patients with bronchial asthma. Can. Respir. J. 2000; 7(6): 476-80.

Schock BC,Young IS, Brown V,Fitch PS, Taylor R,Shields MD,Ennis M.Antioxidants and protein carbonyls in bronchoalveolar lavage fluid of children: normal data. Pediatr. Res.2001;49(2): 155-61

42.E. Schachter and A. Schlesinger, The attenuation of exercise-induced bronchospasm by ascorbic acid, Ann Allergy 49 (1982), pp. 146–150.

43.C. Ogilvy, A. Dubois and J. Douglas, Effects of ascorbic acid and indomethacin on the airways of healthy male subjects with and without induced bronchoconstriction, J Allergy Clin Immunol 67 (1981) (5), pp. 363–369.

44.V. Mohsenin, A. Dubois and J. Douglas, Effect of ascorbic acid on response to methacholine challenge in asthmatic subjects, Am Rev Resp Dis 127 (1983), pp. 143–147.

45.M.Chatham, J. Eppler, LSauder, D.Green and T. Kulle, Evaluation of the effects of vitamin C on ozone-induced bromchoconstriction in normal subjects, Ann NY Acad Sci 498 (1987), pp. 269–279

46.V. Mohsenin, Effect of vitamin C on NO2-induced airway hyperresponsiveness in normal subjects, Am Rev Resp Dis 136 (1987), pp. 1408–1411.

47.Schwartz J,Weiss ST.Relationship between dietary vit. C intake and pulmonary function in the First National Health and Nutrition Examination Survey(NHANES I).Am J Clin Nutr 1994;59,110-114

48.1C. Anah, L. Jarike and H. Baig, High dose ascorbic acid in nigerian asthmatics, Trop Geogr Med 32 (1980), pp. 132–137.

49.Fogarty A, Lewis S, Scrivener S, Antoniak M, Pacey S, Pringle M, Britton J. Oral magnesium and vitamin C supplements in asthma: a parallel group randomised placebo-controlled trial. Clin Exp Allergy 2003;33:1355–9.

50.Hatch GE. Vitamin C and asthma. In: Vitamin C in health and disease. Packer L, Fuchs J, editors. 1997. New York: Marcel Dekker, p. 279–294.

51.Ram FSF, Rowe BH, Kaur B. Vitamin C supplementation for asthma (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 1. 2004. Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd.

52.Neuman I, Nahum H, Ben Amotz A. Prevention of exercise-induced asthma by a natural isomer mixture of beta-carotene. Ann Allergy Asthma Immunol 1999;82:549–553.

Neuman I, Nahum H, Ben Amotz A. Reduction of exercise-induced asthma oxidative stress by lycopene, a natural antioxidant. Allergy 2000;55:1184–1189.

53.Vitamin D During Pregnancy May Protect Offspring From Asthma http://www.medscape.com/viewarticle/524937?sssdmh=dm1.184145&src=nldne

(Aydın A, Ilıkkan B, Haktan M. XXVII. Türk Pediatri Kongresi, 1988)

54.Alagöl F, Shihadeh Y, Boztepe H, Tanakol R, Yarman S, Azizlerli H, Sandalcı O. Sunlight exposure and vitamin D deficiency in Turkish Women. J Endocrinol Invest 2000;23:173-7

Andıran N, Yordam N, Özon A. The risk factors for Vitamin D Deficiency in Breast-fed Newborns and their mothers. Nutrition 2002;18:47-50

Pehlivan İ, Hatun Ş, Aydoğan M Babaoğlu K, Türker G, Gökalp AS. Maternal serum vitamin D levels in the third trimester of pregnancy. Turk J Med Sci 2002;32:237-241.

55.Koli,K,Keski-Oja, J 1 alpha,25-dihydroxyvitaminD3 and its analogues down-regulate cell invasion-associated proteases in cultured malignant cells. CellGrowth Differ2000;11,221-229

Dobak, J, Grzybowski, J, Liu, FT, et al 1,25-dihydroxyvitamin D3 increases collagen production in dermal fibroblasts. J Dermatol Sci 1994;8,18-24

56.Prof. Dr. Ahmet Aydın İÜ Cerrahpaşa Tıp Fak. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD

57.Black PN, Scragg R. Relationship Between Serum 25-Hydroxyvitamin D and Pulmonary Function in the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Chest. 2005;128:3792-8.

58.Batmanghelidj F. Water Cures: Drugs Kill, Global Health Solutions, 2003

Dr. Ceyhun Nuri